“خروج” یک فیلمساز ایدئولوژیک

- Advertisement -

“دیده‌بان” اولین فیلم حاتمی کیاست که خودش می‌گوید آنرا قربه‌الی الله و بدون دستمزد ساخته است.
بیشتر متولدین قبل از اوایل دهه ۶۰ این فیلم را دیده‌اند چون بارها و بارها از تلویزیون ان دوره که به دنبال تبیین و تبلیغ اهداف معرفتی جنگ بود، پخش شد. جالب است بدانید که تدوین فیلم کار محسن مخملبافِ دوره‌ی حزب‌الهی بازی‌هایش است. همین تایتل‌ها کافیست که بفهمیم ورود حاتمی کیا به سینما با اهداف ایدولوژیک و انقلابی صورت گرفته و چیزی به نام سینما درکار نبوده که اگر هم بوده خیلی کم رنگ، با این‌حال در فیلم‌های دوره اولش صداقتی وجود داشت که موتور پیش برنده کارهایش محسوب می‌شد و همه می‌دانستند حاتمی کیا با قلبش فیلم می‌سازد، به همین دلیل حتی منتقدان سخت گیر را هم گاهی با فیلم‌هایش همراه می‌کرد. این همراهی باعث شد که در مقطعی کوتاه، حاتمی‌کیا مسیری را انتخاب کرد که معلوم بود دارد عاشق سینما می‌شود. وارد دانشکده سینما تئاتر شد تا درس سینما بخواند و فیلمهایی مثل روبان قرمز ساخت، اما عدم توفیقش در بخش هنری سینما نشان داد که این عشق سطحی و یکطرفه دوباره او را به سمت ایدولوژی برگشت خواهد داد. ولی خشم این ناکامی راه برگشت متفاوتی برایش رقم زد چرا که اینبار دیگر نه قلبی وجود داشت و نه صداقتی، حالا پای پول وسط بود انهم پول زیاد و خب روشن است که محصول پول زیاد و لجبازی با سینما به زباله‌هایی مثل “به وقت شام” و “دعوت” و “به نام پدر” و “گزارش جشن” و این اخری که روی همه را سفید کرده “خروج” ختم خواهد شد.
در مورد خروج واقعا هیچ حرفی نمی‌توان زد. فیلم فاقد ارزش‌های دراماتیک، زیبایی شناسی بصری، بازیگری، فضا سازی، دیالوگ نویسی و هر انچه که یک اثر را به سینما نزدیک می‌کند، است.
فیلمسازی آشفته و تمام شده، پشت دوربینی نشسته که قرار بود فیلم تکان دهنده بسازد ولی محصول نهایی مضحک و ملال آور و بدون عمق و ریشه از آب درآمده که شاید تنها ویژگیش این است که نوید خروج سازنده‌اش از سینما را می‌دهد. چرا نوید؟ چون اگر حاتمی کیا دیگر فیلم نسازد، می‌توان امیدوار بود که پول‌های بیشتری از حق مردم بیچاره‌ی ایران به هدر نخواهد رفت یا حداقل به این شکل فجیع حیف میل نخواهد شد و چه سرنوشتی غم‌انگیرتر از این برای یک فیلمساز به قول خودش وابسته‌ای که چنین پایانی بر او رقم می‌خورد تا درس عبرتی باشد برای دیگرانی که فکر می‌کنند می‌توان به عقد سیستم ایدئولوژیک درآمد و سر فرصت از اتاق خواب او فرار کرد. راه فراری نیست چون انها متخصص فاحشه سازی هستند.